Να, τι θα έπαιρνα μαζί μου στο ερημικό νησί

Με αφορμή το mixtape του Pitchfork για τον Τζιμ Τζάρμους, η προσοχή μου πέφτει για μια ακόμα φορά στη μουσική του Νιλ Γιανγκ για τον «Νεκρό (Dead Man)». Πώς μπορεί να εξηγηθεί η αρχική αμηχανία των πάντων μπροστά σε μια επιλογή σαν και αυτή; Γιατί ένας σκηνοθέτης σαν τον Τζάρμους, με απίστευτο έλεγχο της αισθητικής, των ισορροπιών μεταξύ του κλασικού, του μοντέρνου, του εξπρεσιονιστικού και του μεταμοντέρνου, ξαφνικά εκεί στα χίλια εννιακόσια ενενήντα-κάτι, επιλέγει αυτή τη μουσική, με την παραμορφωμένη κιθάρα του Νιλ Γιανγκ να παραπαίει ανάμεσα στο βραχνο-προφητικό παρελθόν και το λυρικό-μελωδικό διηνεκές, χωρίς ίχνος ωραιοποίησης, μόνο αυτοσχεδιασμός και μουσικά σχήματα, απλά να ξεπηδούν και να ξαναχάνονται, σαν το τέρας μιας σκωτσέζικης λίμνης που δεν υπήρξε ποτέ;

Σήμερα ξανακούω αυτή τη μουσική. Αν κάποια ανύποπτη στιγμή με ρώταγες, ποια μουσική θα έπαιρνα μαζί μου στο ερημικό νησί, θα έψαχνα να βρω τα πιο εμπνευσμένα πράγματα και θα έφτιαχνα κατεβατά από μερικές δεκάδες, ίσως εκατοντάδες αριστουργήματα – και δικαίως. Αλλά σε ερημικό νησί; Τώρα, είμαι πλέον σίγουρος: η μουσική από το «Νεκρό» θα είχε την κυρίαρχη θέση. Αν είχα στήσει τα τεράστια ηχεία μου στην παγωμένη βουνοκορφή για να αντιλαλούν οι πλαγιές (είχα αυτό όνειρο από έφηβος – δεν το έχω κάνει ακόμα): θα άκουγα τη μουσική από το «Νεκρό». Αν ήθελα να ακούω κάτι με τα ακουστικά μου σε μια ήσυχη νύχτα: η μουσική από το «Νεκρό» θα είχε όλη την κατανυκτική ποιότητα που θα ζητούσα. Την ίδια μουσική θα ήθελα να ακούω αν βρισκόμουν επάνω στην κατακόκκινη επιφάνεια του Άρη, ή μέσα στη διαστημική μου στολή περπατώντας χοροπηδηχτά στην επιφάνεια της Σελήνης, ή στις παγωμένες θάλασσες μεθανίου του Τιτάνα, ή αγναντεύοντας το Δία μέσα από το θανάσιμο σβήσιμο του Χαλ στο «2001, η Οδύσσεια του διαστήματος». Ναι, προσπαθώ να ακούσω τις εικόνες του Στάνλεϊ Κιούμπρικ, αντικαθιστώντας ιερόσυλα τη μουσική του Στράους με τους βραχνούς, ακατέργαστους ήχους της κιθάρας: τίποτε πιο ταιριαστό.

Αν μου ζήταγαν να προτείνω τη μουσική που θα έστελνα στον απίστευτα πιο εξελιγμένο πολιτισμό εκεί έξω, κάποιες εκατοντάδες έτη φωτός πέρα από μας: μόνο οι κιθάρες από το «Νεκρό» θα έφταναν για να δώσουν όλη τη πληροφορία. Αυτές θα ήταν το σάουντρακ για τις πιο εμβληματικές στιγμές της ανθρώπινης πορείας στον πλανήτη: του λιντσαρίσματος του μαμούθ το 10000 π.Χ., της πτώσης της Τροίας, του χτισίματος της Ρώμης και του Σινικού Τείχους, της απολογίας του Σωκράτη, της επέλασης των ορδών του Τζένγκις Χαν, της παραληρηματικής ομιλίας του Αδόλφου προς στις χιλιάδες των υποτακτικά παραταγμένων, της δολοφονίας του Κένεντι, της οικονομικής κρίσης του σήμερα.

Και προσέξτε, πλάι στη μουσική ακούγεται εκείνο το σιγανό πάφλασμα των κυμάτων. Το νερό, η θάλασσα: τίποτε δεν μας χαρακτηρίζει πιο πολύ. Είμαστε τα όντα του γαλάζιου πλανήτη. Είμαστε τα όντα του πλανήτη που πρωτοακούστηκαν αυτές οι μαγικές μουσικές.

My time: valleys and hills

Είναι απίστευτο πόσο μπορεί να αλλάξει η διάθεσή μου, και αυτή να επηρρεάσει το πόσο καλά καταλαβαίνω αυτό που διαβάζω, αυτό που ακούω, ή αυτό που κάνω.

Συμβαίνει το ίδιο με όλους;

Θέλω να γράψω ένα χρονολόγιο όλων όσων βιώνω τους τελευταίους μήνες, όλων όσων με απασχολούν, και όλων όσων θα ήθελα να με απασχολούν, αλλά δεν έχω το χρόνο γιαυτά.
Αλλά δεν έχω το χρόνο, ούτε γιαυτό το στοιχειώδες χρονολόγιο. 

Αλλά το χρονολόγιο θα με βοηθούσε να κρατήσω επαφή με το κοντινό, και αργότερα με το μακρινότερο παρελθόν.

Γιαυτό θα προσπαθήσω να γράψω αυτόματα, σύντομες προτάσεις, σπαρτιάτικες διατυπώσεις, σαν μια άσκηση για το προσωπικό μου twitter, χωρίς διορθώσεις και εξωραϊσμούς. Μόνο τα ορθογραφικά. Τα ορθογραφικά "απαγορεύονται".

Ακόμη και αυτοί που έχουν φωτογραφική μνήμη, εκείνοι που έχουν την ικανότητα να συσχετίζουν κάθε γεγονός που ζουν με ότι έχουν διαβάσει, ή δει ή ακούσει και να το καταγράψουν στο ντουλάπι του εγκεφάλου τους και να το ανασύρουν άμεσα σε κάθε αναζήτηση, ακόμη και αυτοί έχουν ανάγκη το χρονολόγιο. Τους βοηθάει να διαπιστώσουν πόσο εφήμερο εργαλείο είναι η μνήμη, πόσο μπορεί να εξαπατήσει, πόσο μπορεί να θρέψει την υπεροψία, την αδιαλλαξία, τα "επτά θανάσιμα αμαρτήματα" ή έστω κάποια από αυτά.

Τους βοηθάει να καταλάβουν πόσο διαφορετικός είναι ο χρόνος που αποτυπώνουν στο χρονολόγιό τους από το χρόνο του διπλανού τους που έχει καταγραφεί το ίδιο απόλυτο τυπικό δευτερόλεπτο. Πόσο διαφορετικός είναι ο χρόνος κάθε δευτερόλεπτου που έζησαν από το ίδιο δευτερόλεπτο που κατέγραψαν σε αυτό το χρονολόγιο.

Πόσο διαφορετικός είναι ο δικός μου χρόνος από τον δικό σου;

Ο χρόνος είναι το πάν, όπως θα έλεγε και ο Στίβεν Χόκινγκ.

Σε κάνει να νιώθεις βασιλιάς του σύμπαντος τη μια στιγμή, και φυλακισμένος στο προσωπικό σου καρυδότσουφλο, την άλλη. Μέχρι να συνειδητοποιήσεις ότι το καρυδότσουφλό σου είναι το σύμπαν.

Κοιλάδες και λόφοι. Ο χρόνος μου.